Usenet-eko berri taldeen artxiboa ia osorik dago Interneten, 1981tik argitaratutako mezuak berreskuratu baititu Googlek. Horrek arkeologia bitxia egiteko aukera damaigu, gai jakin baten gaineko lehenengo mezuen bila.
Askok Usenet edo berri taldeak zer diren ere ez dute jakingo, web nabigazioa jaun eta jabe baita egun sarean. Lehenengo nabigatzaileak agertu baino dexente lehenago berri taldeak bizi-bizirik zeuden. Gai baten inguruan sortzen diren berri taldeetara internautek mezuak bidaltzen dituzte eta eztabadak sortzen dira, beste internauten erantzunek gai baten haria osatzen baitute. Mezuok irakutzea eta sailkatzea ahalbidetzen duen programa baten bidez ikuskatzen dira, baina normalean zerbitzarietan azken egunotako mezuak baizik ez dira ageri. Outlook Express, Mozilla edo Netscape Communicator programak erabil daitezke horretarako.
Usenet izan da mundu osoko berri taldeak bere baitan izan dituen zerbitzua. Dejanews zerbitzua 1995ean sortu zen, Useneteko eztabaidak web nabigatzaile baten bidez ikuskatzeko. Esku hartzeko eta artxiboetan bilaketak egiteko aukera ematen zuen gerora deja.com izena hartu zuen zerbitzuak.
Googlek 2001eko otsailean erosi zuen Deja.com eta, berarekin, 1995etik ordura arteko Useneten artxibo osoa, mezu guztiekin. Bere azpiatal moduan integratu zuen Googlek artxibo hori groups.google.com helbidean, bilaketak egiteko aukera mantenduz. Baina, internauten zorionerako, hamar hilabete geroago bere artxiboa emendatu zuen Googlek, 1981tik 1995era argitaratutako mezu gehienak gehituta. Zinta zahar batzuetatik berreskuratu zituen mezu gehienak, orotara 700 milioi mezuko gordailua osatuz.
Agiritegi horretan arkeologia bitxia egin dezakegu mezu zaharren bila. Bitxikeri moduan sarearen historian gertakizun edo iragarpen garrantzitsu batzuren inguruan agertutako lehenengo mezuen aukera erakusten digute Googlekoek. Esaterako, 1993ko martxoan, sarearen kretaziko aroan Mosaic lehenengo web nabigatzaileari buruzko aipamena egin zuen Marc Andreessen-ek.
Yahoo eta Lycos aipatzen dituzten lehendabiziko mezuak 1994ko abendukoak dira eta, hilabete bi geroago aipatu zen estrainekoz taliban hitza. Bitxia dirudi baina ez da hainbeste denbora pasatu jada zahartzat ematen ditugun hainbat gauza agertu zirenetik.
Denboran atzerago joanez, 1991ra hel gaitezke, Tim Berners-Lee ikerlariak World Wide Web edo web nabigazioa izango zenaren proiekua aurkeztu baitzuen urte hartako abuztuan. Sareko jurasiko arotzat har dezakegun hartan Gopher protokoloa eta Linux aurkeztu ziren Useneteko eztabaidagune horietan. Konturatuko gara, halaber, sarean iruzurleak oso zaharrak direla, lehenengo Make money fast mezua 1989koa baita.
Besteak beste, Amiga, Macintosh, IHESA, Bill Clinton edo Windows aipatzen duten lehenengo mezuak aurkituko ditugu 80ko urteetan. Baina sarearen kanbriar arora ere hel gaitezke, fax makinen lehenengo aipamena ikusteko. Halaber, Microsoft, MS-DOS edo IBM PCak 1981an izan ziren estrainekoz aipatuak.
Guk ere guretzat garrantzitsuak diren data edo gertakizunen inguruko lehenengo mezuak bila ditzakegu, baita ego surf pixkat egin ere, alegia, nork bere burua bilatzea. Baina zein izan zen, adibidez, euskaraz Usenetera bidalitako lehenengo mezua? Nik aurkitu ahal izan dudan mezurik zaharrena 1991ko uztailekoa da, beraz, badirudi gure hizkuntza ez dela hain zaharra sarean. Argitu behar dut indusketa birtual honetarako erabili dudan metodoa guztiz azientifikoa dela, eta, du eta dira hitzak konbinatuz ibili bainaiz emaitzak dataren arabera bilatzen. Inork datu zehatza jakinez gero, esatea dauka.
www.google.com/googlegroups/archive_announce_20.html
Europako online kazetaritza sariak 2003
Uztailaren 3an banatu zituzten Bartzelonan Europako online kazetaritza sariak. Bostgarren urtez egin duten NetMedia sariketa honetan kazetaritza zerbitzu globalik onenari saria Bartzelonako LaMalla.net katalanezko atariak eraman du.
Europako eta Kataluniako hainbat unibertsitate eta kazetari elkarterekin elkarlanean antolatu dute aurtengo edizioa. Sari gehien eraman dituzten kazetariak, orohar, BBC News Online-koak izan dira berriro ere, 21 sariotatik zortzi eramanda.
Gerra, bakea, diruzalekeria eta enpresarien ustelkeria izan dira aurtengo sarietarako hautagai gehienen gaiak. Saririk preziatuena “Interneteko aurtengo kazetaria” izenekoa Vincent Landon-entzat izan da. Swiss Radio International-eko zientzia kazetariak “Malariaren negozioa” erreportaia egin du, herrialde azpigaratuetako umeengan gaitz honek duen eraginaren gaineko ikerketa lana.
www.net-media.co.uk/awards
www.lamalla.net