Sarea beti gauza ilunak, deigarriak baina azpimunduarekin lotutakoak gertatzen diren lekua da ohiko hedabideentzat. Askotan ez dira konturatzen Internet ez dela berez leku jakin bat, gizarte osoaren isla baino, unibertso ezberdin asko sar daitezkeen komunikazio sarea besterik ez da. Baina gauza bat Interneten gertatu dela esatea nahikoa da masa beldurtzeko eta topikoak zabaltzeko. Noski, beti albistegai diren gertaerak lotzen dira sarearekin: oso gutxitan gertatzen diren lapurreta edo iruzur elektronikoak, oso lagun gutxi ibiltzen diren pedofilia sareak… Eta gero internautak izaki isolatu eta antisozial moduan aurkezten dituen estereotipoa daukagu.
Horren arabera, egunero sarean ordu batzuk ematen dituenak, nahi duen lekura bidaiatuz, jarduera interaktiboan, foroetan idatziz eta informazioa aukeratuz, estereotipo horren arabera, telebista aurretan pasiboki egunero lau orduz edozer irentsiz jezarrita geratzen dena baino desorekatuagoa ei da.
Argitaratu berri duten azkeneko ikerketak internautak euren izaeraren arabera banatzen ditu lau profil psikologikotan. José Luis Fernández Seara irakasleak zuzendutako Salamancako psikologo batzuek egin dute, adizkio kasuetan erabilgarria izango zaielakoan. Profesionalak, zaleak, aztoratzaileak eta adiktoak dira sailkapen horretako taldeak. Profesionalek lan ordu asko ematen dute Interneten informazioa lortzeko, edukiak edo programak sortzeko. Adikzioa ere izan lezake honelako batek, baina psikologo hauek diotenez, «normalena denboraz zeregin honekin nazkatuta amaitzea izaten da».
Zaleek sarea tresna moduan erabiltzen dute, eduki interesgarrien bila edo hartuemanak izateko, baina euren eguneroko jarduera normaletan eragin gabe. Aztoratzaileen taldean, berriz, hackerrak sartzen ditu ikerketak, sarera beste batzuk molestatzera sartzen direla esanez. Honatx hedabideek zabaldutako beste topiko zaharkitu bat, hackerrak ez baitira molestatzaileak, sare eta sistemetan adituak baizik.
Azkenik, ikerketak adiktoak definitzen ditu: «Internet burutik kendu ezin dutenak, daukaten dependentziak euren bizimoduan eragin txarra du, ezin baitituzte beste hainbat gauza egin eta beti daude ahalik eta denbora gehien konektaturik, lorik ere ganoraz egiten ez dutela». Batzuk patologikoak ei dira eta nortasun arazoak dituzte: antsietatea, lotsa, segurtasun eza, arazo sentimentalak eta harreman sozialetarako arazoak dituzte.
Eta nik galdetzen dut: horiek ez al zeuden lehenagotik gaizki? Agian, euren arazoen sorburua izan beharrean, Internetek harremanetarako aukera ematen die. Komunikabideen Europako Institutua delakoak eginiko ikerketak horixe eman zuen aditzera: Internetek ez duela gizakia isolatzen. Baina aurretik badira espainiar psikologo horiek diotena ezeztatzen duten hainbat ikerketa argitaratuta.
Euskal Herrian ere hain erroturik dagoen jarrera teknofobikoak ez du horrelako topikoak urruntzen lagundu eta hori islatu du 2000. urte ingururarte gurean sarearen garapenak izan duen atzerapenak. Ordenagailuekin eta Interneten lan egiten dugunok sarri jasan behar izan dugu jarrera susmatia, are lankide batzuen aldetik, nahiz eta eurek ere ordenagailuak idazteko erabili, sarea benetako informazio esparrutzat hartzen ez zutelako eta edukia makinarekin lotzen zutelako.
Baina jarrera hori aldatuz joan da azken urteotan eta egun kazetari gehienek sarea erabiltzen dute informazioa eskuratzeko. Oraindik, hala ere, asko falta da Interneten kasuan herritarren gogoan makina eta edukiak erabat desberdintzeko. Irratigintzaren hasieran ere horrela gertatu zen, Marconiren gaiaian irratia elektronika zen, ez albisteak. Egun irratigintzaz jarduten dugunean ez dugu elektronika gogoan, esatariak ere ez dira egun uhinen funtzionamenduaz gehiegi arduratzen, horren beharrik ez dutelako.
Sarearen kasuan oraindik informatikarekin lotuegia ageri zaigu Internet, baita bertan albiste diren kontuak ere. Topikoak gainditzeko, kasu honetan ere, informazioa da konponbiderik onena. Baina Internetera hurbildu barik gauza arrotz moduan dakusanak ez du sekula hori lortuko.
Internetek ez du isolatzen
www.sustatu.com/1076661782
European Institute for the Media
www.eim.org
Kazaa gainbeheran, Skype gorantz
Artxiboak trukatzeko Kazaa sistemak gero eta erabiltzaile gutxiago ditu. Napster eta Audiogalaxy programen ondoren berau zen musika eskuratzeko erabiliena, baina azken aldion programari lotutako hainbat arazok fama txarra ekarri diote Kazaari. Batez ere programak atxikita dakarren spyware-a edo erabiltzaileak zelatatzeko programak izan dira horren eragileak, baita programaren bidez eskuratutako fake-ak edo abesti faltsuak ere. Izan ere, abestiaren ordez birusak edo makinak izorratzeko disketxeek edo erabiltzaile maltzurrek nahita sartutako artxibo exekutagarriek kalte handia egin dute milaka erabiltzaileren ordenagailuetan. Azken hilabeteotan bost milioi erabiltzaile galdu ditu Kazaak eta eDonkey/eMule edo BitTorrent lehiakideek, berriz, gero eta gehiago dituzte.
Kazaaren jabe Sharman Networks-ek, berriz, beste programa batekin ari da arrakasta lortzen orain. Telefono deiak sarearen bidez egitea ahalbidetzen duen Skype programak gero eta erabiltzaile gehiago ditu. Windows edo Linux sistemetan ezar daiteke doan eta beste erabiltzaileekin doako berbaldiak izateko balio du, ahotsa IP bidez bideratzen baitu. Telefono arruntetara deitzeko aukera ere ematen du, SkypeOut zerbitzuaren bidez, oso tarifa lehiakorrak ordainduta. Egileek argi uzten dute webgunean programak ez dakarrela spyware edo publizitaterako adware programarik, Kazaak ez bezala.
LABURRAK
Antibirus berria
Panda Software multinazional bilbotarrak TruPrevent teknologia berria atera du, birusak hedatu aurretik gelditzeko xedea duena. Izan ere, birus batzuk, Sasser, MyDoom edo SQLSlammer kasu, oso azkar hedatzen dira, antibirusek euren kontrako txertoa zabaldu aurretik milioika makina kutsatuz. Horregatik, TruPrevent teknologiak programen portaera susmagarriak aztertu eta programa horiek blokatzen ditu automatikoki. Informazio gehiago eskuratuko dugu Espainiako Asociacion de Internautas elkarteak eta Pandak ezarri duten webgunean eta bertatik, gure ordenagailua doan garbitzeaz gain, spyware programak ere ezabatu ahal izango ditugu.
www.seguridadenlared.org
www.worldwidesecure.org/fr/
Hegaldi merke gehiago
Bilboko aireportutik gero eta konpainia gehiago ari dira Europako hirrietarako hegaldi merkeak eskaintzen eta sarearen bidez saltzen. Air Berlinek, azarotik aurrera, egunero egingo ditu Berlinerako hegaldiak eta joan etorria 120 euro inguru kostatuko da. SN Brussels konpainiak ere egunero ditu hegaldiak Belgikako hiriburura, baina ez dira hain merkeak. Jada horrelako beste konpainia batzuk abiatzen dira Bilbon, Aerlingus.com irlandarrak astean hiru aldiz egiten du Bilbo eta Dublin arteko bidaia. Gainontzekoak Easyjet britainiarra, Snowflake suediarra, Volareweb italiarra eta HLX alemaniarra dira.
www.airberlin.com
www.flysn.com
Konpartsak online
Bilboko Aste Nagusia hastear dago eta Konpartsen federakundeko webgunean informazio asko aurkituko dugu jaien inguruan eta Bilboko jai ereduaren inguruan. Konpartsa bakoitzak osatutakoak ere ikusgai dira bertan, egitarau ofizialaz gain. Bestalde, lekuz aldatutako konpartsen kokapenak, albisteak, konpartsa bakoitzaren historia, ezaugarriak eta beste jakingarri batzuk aurkituko ditugu bertan.
www.bilbokokonpartsak.com
Estereotipo oro haiek eztira futbolean eta eleizan erabiltzen.
Manga, rol-a, Interneta, Star Wars ala Eraztunen Jauna, komikiak, bideo-jostailuak, edo beste holako gauzak gustatzen bazaizu tipo arriskutsua dirudizu hedabideetarako.
Bainan gerrak, genozidioak etab. egin dituztenek ez dituzte/zituzten honelako zaletasunik.
Futbola, bigarren eskuko politika eta eleiza.
Hauxek omen dira zaletasun egokiak guretzat hedabideen iritziz. :-S